De duurzame stad komt eraan
De klimaatcrisis zet steden ertoe aan een klimaatbeleid te ontwikkelen. Om de stad leefbaar te houden zijn maatregelen nodig om de effecten van opwarming tegen te gaan (hitte, hoogwaterstanden) en om de CO2-uitstoot te verminderen. Technische innovaties zoals zonne- en windenergie en groene daken horen daarbij. Amsterdam, Rotterdam en Den Haag grijpen de kans aan om tegelijkertijd met duurzame stedelijke ontwikkeling hun identiteit en aantrekkelijkheid te versterken. Wat kan de vakgemeenschap hiervan leren?
De veerkracht en vindingrijkheid van steden wordt in toenemende mate op de proef gesteld door de vraagstukken die de klimaatverandering oproept. Het antwoord is de ontwikkeling naar een duurzame stad. Een duurzame stad is in staat om te schakelen naar een duurzame energievoorziening en de gevolgen van klimaatverandering op te vangen. Dit vraagt om meer dan alleen het toepassen van duurzame technieken als groene daken en zonne- en windenergie. Door de burger te betrekken bij een nieuwe, duurzame visie op de stad, kan een stedelijke ontwikkeling vorm krijgen gebaseerd op het streven naar een goede woon- en werkomgeving voor de bewoners, naar continuïteit en toekomstbestendigheid van de leefomgeving en het verantwoord omgaan met natuurlijke hulpbronnen. Hiermee worden de identiteit en aantrekkelijkheid van steden gewaarborgd en de mate waarin zij hun ambities kunnen waarmaken bepaald.
Het Nederlandse landschap en de ligging van onze steden, zijn sterk bepaald door de winning en de beschikbaarheid van energie, grondstoffen en voedselvoorziening. Nederland is een energielandschap bij uitstek. De winning van hout, wind- en waterkracht, laagveen, hoogveen, steenkool, olie en gas hebben vrijwel ons hele land gevormd en de ontwikkeling van onze steden gestimuleerd. Nederlandse steden zullen hun energie steeds meer uit duurzame bronnen zoals zon, wind, geothermie en biomassa betrekken. Dit zal steeds dichter bij de gebruikers plaats gaan vinden en de energie zal veel efficiënter benut worden. Dit is niet alleen noodzakelijk vanwege het klimaatprobleem en de uitputting van fossiele bronnen, maar ook omdat steeds meer mensen met steeds hogere lasten komen te zitten vanwege de hoge voedsel- en energieprijzen. In Groot Brittannië is fuel poverty al een begrip.
Succesvolle steden zijn flexibel. De stadsplattegrond gaat lang mee en is door de decennia en eeuwen heen telkens in staat om ruimte te bieden aan nieuwe functies en te voldoen aan nieuwe eisen. Zo is het 150 jaar oude stadsplan van Cerdà voor de stad Barcelona nog altijd bruikbaar doordat het is ingegeven door zonlicht, frisse lucht, grote publieke ruimten en openbaar vervoer en de efficiënte aan- en afvoer van water, energie, goederen en afval. Veranderingen in identiteit en functies zijn soms noodzakelijk om steden vitaal te houden. Hiervoor zijn weleens stevige ingrepen nodig. Denk aan de boulevards van Haussmann in Parijs, het havenfront van Oslo of de Kop van Zuid in Rotterdam. Het meest tot de verbeelding sprekende voorbeeld is de herontwikkeling van de scheepswerven en de industrie in het centrum van de Spaans-Baskische stad Bilbao tot een mondaine stadswijk met het Guggenheim museum als icoon van de transformatie.
Lees verder (…) DOWNLOAD #517_Blauwe Kamer_De duurzame stad komt eraan
Het essay ‘De duurzame stad komt eraan’ van Martin Dubbeling, Marjo van Lierop en Michaël Meijer is gepubliceerd in de Blauwe Kamer, tijdschrift voor landschapsarchitectuur en stedenbouw, nummer 6-2009, pagina 52-55.
